Вутпа çулăм витĕр тухнă чăваш Паттăрĕ

Эпĕ, Кирилл Васильев, Алексейпе Регинăн ывăлĕ Ĕпхÿ районĕнчи Зубово вăтам шкулĕнче вĕренетĕп, 11- мĕш класа куçрăм. Манăн атте - Совет Союзĕн Геройĕн Кирилл Дементьевич Андреевăн мăнукĕн мăнукĕ. Ăна хисеплесе, асра тытса мана та Кирилл ят панă.
Манăн асанне, Вера Ивановна Васильева, Совет Союзĕн Геройĕн, Кирилл Дементьевич Андреевăн мăнукĕ. Çавăнпа та эпĕ хамăр çемье историне тĕпчеме шутларăм. Виççĕмĕш класра чухнех тĕлĕнмелле кун-çул пурăнса ирттернĕ мăн асаттесем çинчен материал пуçтартăм, хамăр çемьен ăру-тăванлăх йывăççине турăм, хам ят ăçтан пулса кайнине тĕпчесе пĕлтĕм. Çемье, ăру историне кашни ачанах пĕлмелле. Манăн асанне юлашки вăхăтра çынсем ăрусем хушшинчи çыхăнăва çухатни, аякри çеç мар, çывăх тăванĕсемпе те сахал хутшăнни çинчен калать.
Ăру-тăванлăх йывăççине тĕпченĕ май эпĕ питĕ нумай япала пĕлтĕм. Çавăнпа та манăн малалла та ĕçлес, нумай япала çинчен тĕпчесе пĕлес килчĕ. Паянхи статьяра эпĕ хам çемье историйĕпе тата унăн пурнăçĕнчи хăш-пĕр самантсемпе паллаштарăп.
Кирилл Дементьевич Андреев ячĕ пуриншĕн те паллă ят. Унăн паттăрлăхĕ çинчен шкул ачисене каласа параççĕ, анчах унăн пурнăçĕ пирки сахал çын пĕлет. Вăл патша Раççейĕнче 1901 çулта хресчен çемйинче çуралнă. Мĕн пĕчĕкрен ашшĕ-амăшне пулăшнă. Çĕвĕçĕ пулса тара кĕрешсе ĕçленĕ. Граждан вăрçи вăхăтĕнче Хĕрлĕ Çар йышĕнче Инçет Хĕвел тухăçĕнче, Украинăра Петлюрăна хирĕç çапăçнă. Икĕ хутчен аманнă. Вăрçă хыççăн Мияки районĕнчи «Канаш» ял хуçалăх артелĕн председателĕ пулса ĕçленĕ. Пелепейĕнчи педагогика училищине пĕтернĕ. 1941 çулччен Мияки тата Пишпÿлек районĕсенчи пуçламăш шкулсенче учитель, директор пулнă.
Вăрçă вăхăтĕнче манăн мăн асаттене Çурçĕр Хĕвел анăç, Воронеж, 1-мĕш тата 2-мĕш Украина фрончĕсенче çапăçма тÿр килнĕ. Вăл Воронеж фрончĕн 38-мĕш армийĕн, 163-мĕш стрелоксен дивизĕн, 1318-мĕш стрелоксен полкĕн парторгĕ пулнă. Пĕр полкри салтаксемпе пĕрле Демьяновск хуранĕнчи тăхăр нимĕç дивизине тĕп тунă. Курск, Орел, Киев хулисене, Украинăна, Румынине, Чехословакине, Венгрине ирĕке кăларнă. 1943 çулхи октябрь уйăхĕн 3-мĕшĕнче К.Д. Андреев аслă сержант салтаксен ушкăнĕпе пĕрле Киев хулин кăнтăр енчен Днепр урлă каçнă. Хăйĕн салтакĕсемпе пĕрле сăрт çине хăпарса пăшалпа тата пулеметпа вăйлă çулăм уçнă, тăшман оборонине татнă. Кирилл Дементьевич пĕрремĕш пулса атакăна çĕкленнĕ, тăшмана гранатăсемпе вăркăтса тĕп тунă. 1943 çулхи октябрь уйăхĕн 29-мĕшĕнче манăн мăн асаттене Совет Союзĕн Геройĕ ята, Ленин орденĕ тата «Ылтăн Çăлтăр» медаль парса чысланă.
Вăл пилĕк хутчен аманнă, икĕ хутчен контузи туяннă. 1943 çулхи апрель уйăхĕнче йывăр контузие пула икĕ талăк ăнсăр пулса выртнă. 1945 çул пуçламăшĕнче ăна запаса янă.
Вăрçă хыççăн ĕнерхи çĕнтерÿçĕ салтак Пишпÿлекри район Канашĕн председателĕн çумĕ, Пишпÿлекри районĕнчи Перекет кассин ертÿçи пулса ĕçленĕ.
Кирилл Дементьевич Андреев 1972 çулхи январь уйăхĕн 2-мĕшĕнче вилнĕ. Ăна Пишпÿлек ялĕнче пытарнă.
Пур информацие те мăн асатте çырса пынă аса илÿсем урлă пĕлтĕм. Вĕсене манăн асанне, Вера Ивановна, типтерлĕ упрать. Çавăн пекех эпĕ И.И. Рощинпа И.С. Сеньков çырнă «Парторги военной поры» авторсен кĕнекине тĕпчерĕм.
Ман пурнăçри паллă пулăмсенчен пĕри - Пишпÿлек районĕнчи Пăслăк вăтам шкулĕнче мăн асатте ячĕпе асăну хăми уçни пулса тăчĕ. Ăна Тăван çĕршывăн Аслă вăрçинче çĕнтернĕренпе 70 çул çитнине халалланă. Ун чухне эпĕ пиллĕкмĕш класра вĕренеттĕм. Асăну хăмине уçма районти вĕрентÿ уйрăмĕн пуçлăхне Александр Григорьевич Женжурова тата мана, паттăрăн кĕçĕн мăнукне, Кирилл Васильева, чыс туса ирĕк пачĕç.
Мăн асатте халĕ пирĕнпе çук ĕнтĕ. Апла пулин те ăна, унăн паттăрла ĕçĕсене манмаççĕ, ĕмĕрех асра тытаççĕ. Çакă савăнтарать. Пирĕн тĕслĕх илмелли çын пур. Ун çинчен шкула килсе кĕнĕ çĕре çакнă асăну хăми аса илтерĕ. Çавăн пекех эпир хамăр çемье архивĕнче документсемпе сăн ÿкерчĕксене типтерлĕн упратпăр.
Иртнĕ çул Кирилл Дементьевичпа пĕртăванĕн ывăлĕ Владимир Капитонович Васильев Социализмла Ĕç геройĕ пулнине пĕлтĕм. Манăн асанне ăна лайăх ас тăвать. Вăл 1932 çулта Мияки районĕнчи Ильчигулово ялĕнче çуралнă. 1947 çулта ашшĕ-амăшĕпе пĕрле Кемерово облаçĕнчи Прокопьевск хулине куçса кайнă. Кунта экскаватор машинисчĕн специальноçне алла илнĕ. Вăрах вăхăт хушши «Прокопьевский» разрезĕнче ĕçленĕ. 1957 çултанпа бригадир пулса тăрăшнă. Владимир Капитонович - пултаруллă ертÿçĕ, хăй ĕçĕн ăсти. Вăл ертсе пынипе бригада тăххăрмĕш пилĕкçуллăхăн виççĕмĕш çулĕнче 10 миллион ытла кубла метр ту породи кăларнă. Разрезра пĕрремĕшсем пулса виçĕ миллион чикке иртнĕ, нумай çул хушши малти вырăна никама та паман. 1975 çулта В.К. Васильев СССР ВДНХ участникĕ пулнă.

Çĕршыври Кăмрăк промышленноçĕн министерстви Владимир Капитонович пĕр хутчен çеç мар Хисеп хучĕсемпе, ятне çырнă сехетсемпе наградăланă. Çавăн пекех ăна Октябрь Революцийĕн, «Хисеп палли» орденĕсемпе чысланă. Вăл - «Шахтер мухтавĕ» знакăн тулли кавалерĕ. СССР Аслă Канашĕн Президиумĕн 1973 çулхи декабрь уйăхĕн 29-мĕшĕнче алă пуснă Указĕпе килĕшÿллĕн,1973 çула йышăннă социализмла шантарусене пурнăçланă май, ĕçре хастарлăх кăтартса пысăк çитĕнÿсем тунăшăн В.К. Васильева Социализмла Ĕç Геройĕ ята парса чысланă. Унпа пĕрлех Ленин орденĕ тата «Çурлапа Мăлатук» ылтăн медальпе наградăланă.
Пирĕн, çамрăксен, камран тĕслĕх илмелли пур. Хамăрăн ăрура икĕ паттăр пулнă. Кирилл Дементьевич Андреев Совет Союзĕн Геройĕ тата Социализмла Ĕç Геройĕ Владимир Капитонович Васильев. Эпĕ хамăн çемьене юрататăп тата хамăн мăн асаттесемпе мăнаçланатăп. Вĕсем çĕршывăн шăпине пысăк тÿпе хывнă. Асаттепе асанне, аттепе анне вĕсен ырă ĕçĕсене малалла тăсаççĕ. Шкул пĕтерсе пĕлÿ илнĕ хыççăн эпĕ те тÿрĕ кăмăлтан ĕçлĕп, хамăн ĕçпе атте-аннене савăнтарăп, çĕршыва усă кÿрĕп. Манăн юратнă çĕршыв çултан-çул илемленсе, пуянланса пытăр. Çынсем пĕр-пĕринпе туслă пурăнччăр. Ун чухне эпĕ те телейлĕ пулăп.
Кирилл ВАСИЛЬЕВ,
Зубово шкулĕн вĕренекенĕ.
Ĕпхÿ районĕ.

Редакцирен: малалла эпир вулакансене Совет Союзĕн Геройĕн К.Д. Андреевăн аса илĕвĕпе кĕскен паллаштарăпăр. Вăл 1957 çулта Пишпÿлек районĕн «Колхозный труд» район хаçатĕнче пичетленнĕ.

Унтанпа нумай вăхăт иртрĕ. Халĕ колхоз çыннисем пĕр туслă çемье пек пурăнаççĕ. Çамрăксене валли çичĕ класлă шкул уçрĕç, хамăр клуб, библиотека пур. Çынсем тăрăшса ĕçлеççĕ. Халĕ ĕç условийĕсем ĕлĕкхи мар. Колхозра тăватă автомашина, МТС колхоза икĕ трактор бригадипе тивĕçтерет. Пур çĕрте те алăпа тăвакан ĕçе машинăпа улăштараççĕ. Парти тĕллевĕсене пурнăçа кĕртсе çĕр ĕçченĕсем çĕнĕ обязательствăсем йышăнаççĕ, вĕсене пурнăçлаççĕ. Кăçал колхозниксем Совет Союзĕн нумай çыннисемпе пĕрле Социализмла Аслă революци 40 çул тултарнине паллă тăваççĕ. Çак историлле дата тĕлне колхоз ĕçченĕсем аш-какай, сĕт, çăмарта тата ытти йышши выльăх-чĕрлĕх производствине ÿстерме палăртаççĕ.

(Малалли çитес номерте).

Кирилл ВАСИЛЬЕВ, Зубово шкулĕн вĕренекенĕ.
Ĕпхÿ районĕ.