Çĕр ытла çулхи ялăн кун-çулĕ вăрăм та çутă пулĕ

Петровка – 1922 çулта Пелепей кантонĕнчи Хушăлка ялĕнчен уйрăлса тухса йĕркеленнĕ ял. 1925 çулта ăна 50 килĕллĕ паççулкка тесе палăртнă. 1932 çулта Петровкăра «Самолет» колхоз йĕркеленĕ. Вăл пур кăтартупа та малтисен шутĕнче пулнă. 1951 çултан хуçалăх «Хушăлка» совхоз шутне кĕнĕ. 2005 çултанпа ял тесе палăртма пуçланă. 2010 çулхи çырав тăрăх, Петровкăра 139 çын пурăнать.
Хушăлкара пурăннă Федор Титович Титов ватă каласа панă тăрăх, поселока йĕркелесе яраканĕ – Петр Гаврилов, халăхри пек каласан, Хура Петĕр. Пуçласа çак яла 1902 çулта Хура Петĕр куçса килнĕ. Çавăнпа поселока унăн ятне пама йышăннă. Ватă çын сăмахĕсем тăрăх, кунта ытармалла мар илемлĕ улăх сарăлса выртнă. Унта хăва, çирĕк, çĕмĕрт йывăççисем ашкăрса ÿснĕ. Ту айккинче Даниил Михайлович Сармандеевăн арманĕ мăнаçлăн сарăлса ларнă.
Ялăн кун-çулĕ пирки Хушăлка ял территорийĕн çĕрĕсене Петровка паççулккинче пурăнакансене уйăрса панине çирĕплетекен архив докуменчĕсем урлă пĕлме пулать. Архив ĕçĕнче 1922 çулхи апрель уйăхĕн 26-мĕшĕнче ирттернĕ пуху протоколĕсем те упранса юлнă. Протокол тăрăх, 1922 çулхи апрель уйăхĕ тĕлне поселокра 56 килĕ пулнă, вĕсенче 287 çын пурăннă. Петровка Хушăлка ялĕнчен уйрăлса тухнă çĕнĕ урам, унта пурăнакансем Хушăлка ял пĕрлĕхĕн çыннисем шутланнă.
Протокол тăрăх, 2021 çулхи май уйăхĕн 29-мĕшĕ тĕлне Хушăлка ял обществинче темиçе çĕнĕ ял тăвасси пирки хушу тухнă. Тĕп сăлтавĕ – Граждан вăрçине пула алхаснă пушартан нумай çемье килсĕр-çуртсăр тăрса юлни. Асăнннă йышăнупа килĕшÿллĕн 36 çемье Петровкăна куçма шутланă. Çавăн пекех протоколта паççулкка «çичĕ çул каяллах» (1915 çулта) пуçланса кайнă тесе çырни те пур. Ватăсем каласа панине тата архив кăтартăвĕсене шута илсе çавăн пек пĕтĕмлетÿ тума пулать: паççулкка виçĕ тапхăр хушши йĕркеленнĕ. Пĕрремĕш тапхăрĕ Хура Петĕр ячĕпе çыхăннă. Иккĕмĕшĕнче 1915 çула асăннă, кунта сăмах Столыпин аграри реформи вăхăтĕнче ялти общинăсенчен тухнă уйрăм хуçалăхсем пирки пырать. Юлашки тапхăра илес пулсан, 1921 çулта унта çунса кайнă 36 çемье куçса килнĕ.
Мĕн хистенĕ-ха çынсене тăван ялĕнчен куçса çĕнĕ çĕре вырнаçма, çĕр лаптăкĕ ыйтма? Тĕп сăлтавĕ – Хушăлка сăртлă-туллă вырăнта ларни тата тыр-пул туса илекен анасем инçетре вырнаçни. Çынсем çĕнĕ çĕре куçса уй-хирсене çывăхлатма, вĕсене тислĕк тăкса тухăçа ÿстерме шутланă. Çавăнпа та уесри çĕр пайне çитсе çĕр лаптăкĕсем уйăрса пама ыйтасшăн пулнă. Çĕр пайне Николай Петрова, Александр Тимофеева тата Максим Иванова яма йышăннă. 1922 çулхи июль уйăхĕн 7-мĕшĕнче иртнĕ пухура Петровка çыннисем ыйтнине тивĕçтерме килĕшÿ панă. 1925 çулхи январь уйăхĕн 5-мĕшĕнче иртнĕ Пелепейри кантземуправленийĕн канашлăвĕнче Подкупайло хушаматлă землеустроитель хатĕрленĕ акт тăрăх Петровка паççулккине 1118 теçетке çĕр уйăрса панă тата çĕр пĕрлĕхĕ йĕркелесе çирĕплетнĕ.
Яла йĕркелесе пулас ăрăва кун-çул панисен шутĕнче пĕрремĕшсем Захар Иванов (Соломон Захаровичăн ашшĕ), манăн мăн кукаçи Фрол Никитин, Ковальцовсен йăхĕсем, паянхи Чиниковсен ăрăвне пуçарса янă Иван Ченуков пулнă. 1922 çулхи июль уйăхĕн 7-мĕшĕ тĕлне Петровкăра Захар Иванов, Алексей Федоров, Максим Михайлов, Ананий Васильев, Фрол Никитин, Николай Петров, Максим Иванов, Никанор Алексеев, Иван Алексеев, Трофим Емельянов, Иван Андреев, Дмитрий Романов, Андрей Петров, Антон Гаврилов, Леонтий Петров, Григорий Кошаев, Андрей Григорьев, Никифор Васильев, Федор Максимов, Матрена Емельянова, Семен Артелин, Леонтий Иванов, Иван Ковальцов, Платон Ковальцов, Василий Ковальцов, Василий Иванов, Иван Иванов, Гавриил Петров, Александр Тимофеев, Иван Ченуков, Дмитрий Спиридонов, Кирилл Иванов, Никифор Айдаскин, Григорий Степанов, Алексей Иванов, Федор Иванов, Петр Марков, Никифор Михайлов, Трофим Васильев, Дарья Антонова, Анисим Алексеев, Семен Иванов, Никита Петров, Иван Герасимов, Даниил Романов, Семен Игнатьев, Андрей Осипов, Игнатий Петров, Василий Яковлев, Василий Будкин, Мавра Гаврилова, Трофим Кадкин, Виктор Петров, Яков Степанов, Нестор Николаев, Иван Григорьевич Петров хăйсен çемйисемпе (пурĕ – 287 çын) пурăннă.
Паянхи кун та Петровка хăйĕн пурнăçĕпе пурăнать. Хальхи вăхăт тĕлне ялта 40 ытла килĕ, унта 100 ытла çын пурăнать. Ялта сумлă ватăсем те (Валентина Спиридонова, Николай Андреев, Анастасия Спиридонова, Иванпа Надежда Спиридоновсем, Владимир Андреев), çирĕп хуçалăх тытса пыракан вăтам çулхи çемьесем те (Николайпа Людмила Петровсем, Валентинпа Наталья Ковальцовсем, Альбертпа Виталина Яковлевсем) те кун кунлаççĕ. Нумай ялта çамрăксем çукпа пĕрех пулсан, Петровкăра ырă тĕслĕхлĕ нумай ачаллă çамрăк çемьесем те (Александрпа Ирина Васильевсем, Александрпа Галина Спиридоновсем) пур. Çак ялта çуралса ÿссе çĕршывăн тĕрлĕ кĕтесĕнче ĕçлесе пурăнакансем те хăйсен тăван тăрăхне манмаççĕ. Нумайăшĕ тивĕçлĕ канăва тухсан каялла таврăнма ĕмĕтленеççĕ. Вырăнĕ кунта илемлĕ: икĕ юхан шыв, çăлсем... Нимле курорт та кирлĕ мар. Çавна шута илсе петровкăсем кăçал ППМИ программăна хутшăнса çулсене çĕнетме шутлаççĕ. Апла пулсан çĕр ытла çулхи ялăн кун-çулĕ вăрăм та çутă пулмалла.
Дмитрий ПЕТРОВ таврапĕлÿçĕ.
Пишпÿлек районĕ, Петровка ялĕ.